Mobbing w pracy. Jak go rozpoznać i co zrobić, aby przeciwdziałać?

Mobbing może dotknąć każdego, bez względu na branżę czy zajmowane stanowisko. W IT, gdzie duża część współpracy odbywa się online i komunikacja często sprowadza się do wiadomości i calli, rozpoznanie mobbingu może nie być łatwe. Kiedy większość Twoich interakcji z zespołem odbywa się za pośrednictwem ekranu komputera, trudniej jest zauważyć, kiedy normalne napięcia w pracy przeradzają się w coś poważniejszego. Dowiedz się, jak możesz rozpoznać mobbing oraz co robić, gdy się z nim zetkniesz.

Czym jest mobbing?

Mobbing w pracy to zjawisko, które wykracza poza zwykłe niesnaski czy konflikty. To systematyczne i celowe działania, mające na celu sprawienie, aby ktoś czuł się wyizolowany, poniżony, a nawet zmuszony do odejścia z pracy. Zjawisko to przybiera różne formy i dotyczy każdego w miejscu pracy, niezależnie od pozycji czy relacji z przełożonymi.

Mobbing nie ogranicza się tylko do interakcji z managerami czy CEO. Może występować również wśród członków zespołu, gdzie osoby na równorzędnym poziomie mogą być sprawcami. Niekiedy jest subtelniejszy i trudniejszy do zidentyfikowania, gdy przybiera formę wykluczenia, plotek, czy podważania kompetencji, umiejętności.

W Kodeksie pracy w art. 943 §2 jest napisane: “Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.” Ta definicja podkreśla, że mobbing jest poważnym naruszeniem praw pracowniczych, mającym poważne skutki zarówno dla osób pokrzywdzonych, jak i dla całego środowiska pracy.

Mobbing może dotknąć każdego — niezależnie od stanowiska, doświadczenia czy osiągnięć. Każdy z nas jest wartościowy i zasługuje na szacunek oraz bezpieczne środowisko pracy. Nikt nie jest odporny na takie zachowania!

Pamiętaj, jeśli doświadczasz mobbingu, nie jesteś w tym sam_a. Istnieją procedury i środki ochrony prawnej, które mogą Ci pomóc.

Jak rozpoznać mobbing w pracy?

Każdego dnia, kiedy tylko rozpoczynasz pracę, czujesz się jak na polu minowym. Nie wiesz, co może wywołać następny atak, plotkę, czy kolejne niemożliwe do wykonania zadanie. To nie jest scenariusz z filmu — to realia mobbingu w miejscu pracy, z którymi mogą się mierzyć niektórzy z nas.

Sytuacje, na które warto zwrócić uwagę

Kiedy słowa tracą wagę... Zauważasz, że kiedy tylko otwierasz usta, aby podzielić się pomysłem, jesteś ignorowana_y lub Twoje słowa są od razu krytykowane. Kiedy dzieje się tak często, to nie jest już to kwestia różnicy zdań; to systematyczne działanie, które ma sprawić, że poczujesz się źle.

Kiedy jesteś na celowniku plotek... Plotki i fałszywe historie krążące wśród współpracowników mogą zniszczyć reputację i sprawić, że ktoś stanie się obiektem żartów.

Kiedy praca staje się misją niemożliwą... Zadania, które otrzymujesz, są albo trywialne i nieodpowiednie dla umiejętności, albo tak skomplikowane, że nie da się ich wykonać w ustalonym czasie. To może być próba podważenia pozycji zawodowej, umiejętności i zasobów.

Kiedy zdrowie zaczyna podupadać... Czy zauważasz, że Twoje zdrowie fizyczne i psychiczne zaczęło się pogarszać? Problemy ze snem, nieustający stres, czy nawet bóle głowy mogą być fizyczną manifestacją ciągłego napięcia związanego z mobbingiem.

Sygnały ostrzegawcze

• Nieustanne krytykowanie, złośliwe komentarze, czy wręcz obraźliwe uwagi.
• Ośmieszanie w grupie, publiczne wytykanie błędów, robienie pośmiewiska przed innymi.
• Niewykonalne zadania, na które jest mało czasu, brak informacji, zawyżanie poziomu trudności.
• Krótki czas na realizację projektu.
• Zastraszanie i grożenie zwolnieniem lub innymi konsekwencjami za rzeczy, za które nie ma się odpowiedzialności, lub które są poza kontrolą.
• Nierówne traktowanie osób z zespołu — po popełnieniu nawet małego błędu dostajesz “reprymendę”, a inna osoba, kiedy zrobi coś podobnego, to nie jest to poruszane.
• Bycie ignorowanym — pomysły i wkład są systematycznie pomijane, poczucie bycia niewidzialnym dla reszty zespołu.

Powyższe przykłady, to tylko niektóre z sytuacji, jakie mogą się pojawić. Pamiętaj, że mobbing to coś więcej niż zwykłe trudności w pracy lub jednorazowe przypadki. To ciągłe i celowe działania, które mają na celu sprawienie, aby ktoś czuł się wyizolowany i poniżony.

Co zrobić gdy doświadczasz mobbingu?

Znalezienie się w środku sytuacji, gdzie mobbing staje się częścią Twojego życia zawodowego, jest niezwykle trudnym doświadczeniem. To może sprawić, że poczujesz osamotnienie, niedocenienie, a nawet bezsilność.

Pamiętaj, że nie jesteś sam_a i że Twoje uczucia są ważne. Prośba o pomoc nie jest znakiem słabości, ale odwagi. Każdy zasługuje na pracę w środowisku, które jest nie tylko wolne od mobbingu, ale również wspierające, pełne szacunku i akceptacji. Twoje samopoczucie i poczucie wartości są bezcenne, a Ty masz pełne prawo do oczekiwania lepszych warunków.

Oto kilka kroków, które możesz podjąć, kiedy doświadczasz mobbingu:

1. Znajdź wsparcie — Rozmowa z przyjaciółmi, rodziną czy terapeutą może Ci pomóc odzyskać równowagę psychiczną. Samo podzielenie się tym, że dotyka Cię mobbing, to już ogromny krok. Często boimy się o tym mówić, bo czujemy się przez to gorsi lub słabsi.
2. Zadbaj o siebie — Kiedy czujesz, że sytuacja jest ekstremalnie napięta i nie dajesz rady, to daj sobie przestrzeń na zadbanie o swój dobrostan. Urlop może być cenną przerwą, która pozwoli Ci odetchnąć i zyskać dystans. Ograniczenie interakcji z osobą stosującą mobbing jest równie istotne, aby zmniejszyć codzienną ekspozycję na negatywne działania. Profesjonalna pomoc psychologiczna czy terapia to kluczowe kroki w procesie odzyskiwania sił i budowania samooceny.
3. Poznaj swoje prawa — Kodeks pracy jasno mówi, że mobbing jest nieakceptowalny, a nawet karany. Niezależnie od formy Twojego zatrudnienia, przysługują Ci określone prawa, które chronią Cię przed niepożądanymi zachowaniami (niżej piszemy więcej o tym).
4. Ekspercka pomoc — Rozmowa z prawnikiem lub inną osobą, która ma wiedzę o prawie pracowników, może pomóc Ci zrozumieć, jakie masz opcje oraz jakie kroki możesz podjąć. W wielu miejscach dostępne są bezpłatne porady prawne, które mogą okazać się niezwykle pomocne.
5. Dokumentuj — Zapisuj wszystkie incydenty związane z mobbingiem, w tym e-maile, wiadomości, opisy sytuacji. Jeśli mobbing wpłynął na Twoje zdrowie, dokumentuj także wizyty u lekarzy. Takie dowody mogą być kluczowe w dochodzeniu swoich praw.
6. Zgłoś problem — Ten punkt nie zawsze będzie dobrym pomysłem. Kiedy pracujesz w małej firmie, a osoba, która Cię mobbinguje jest jedynym CEO, to nie masz dużego pola manewru. Dlatego zgłoszenia problemu wewnątrz firmy do np. swojego managera lub działu HR, zrób wtedy, gdy czujesz się z tą decyzją bezpiecznie.
7. Mów o tym, co Cię spotyka — Ignorowanie problemu może tylko pogorszyć sytuację. Mówienie o mobbingu to pierwszy krok do jego zatrzymania. Ponadto, kiedy powiesz, czego doświadczasz, to możesz znaleźć więcej osób, które czują i dotyka ich to samo.

Dbanie o siebie i swoje prawa to nie tylko walka z mobbingiem, ale również budowanie lepszego, zdrowszego środowiska pracy dla siebie i innych. Jesteś ważny_a, a Twoje dobrostan jest priorytetem. Nie bój się szukać pomocy i dążyć do zmiany.

Co grozi za mobbing?

Mobbing w pracy to nie tylko poważny problem społeczny i zawodowy, ale również prawny. Prześladowanie może mieć długofalowe konsekwencje zarówno dla osób doświadczających go, jak i dla firmy, która ma obowiązek dbać o zdrowy klimat w miejscu pracy.

Polskie prawo pracy jasno określa, jakie kroki należy podjąć, aby przeciwdziałać mobbingowi, a także jakie są prawa i obowiązki obu stron.

Obowiązki pracodawcy

Firma ma nie tylko moralny, ale przede wszystkim prawny obowiązek zapewnienia wszystkim pracownikom bezpiecznego środowiska pracy, wolnego od mobbingu i dyskryminacji. Zgodnie z art. 94 Kodeksu Pracy, oznacza to między innymi:

• budowanie kultury pracy opartej na wzajemnym szacunku,
• organizowanie szkoleń i kampanii edukacyjnych, które mają na celu podnoszenie świadomości na temat mobbingu,
• wprowadzenie procedur, które umożliwiają zgłaszanie przypadków mobbingu i ich efektywne rozpatrywanie,
• reagowanie na zgłoszenia mobbingu, w tym podejmowanie działań dyscyplinarnych przeciwko osobom winnym takich zachowań.

Pracodawca, który nie dba o zapobieganie mobbingowi lub nie reaguje odpowiednio na jego przypadki, może spotkać się z poważnymi konsekwencjami finansowymi i prawnymi. To nie tylko odszkodowania dla pracowników, ale również możliwe sankcje za nieprzestrzeganie prawa pracy.

Prawa pracownika w obliczu mobbingu

Osoba, która jest ofiarą nękania i prześladowania w pracy, również ma swoje prawa, które opisane są w Kodeksie Pracy.

• Możliwość zgłoszenia problemu pracodawcy i oczekiwania na podjęcie stosownych działań,
• W razie nieskuteczności działań pracodawcy, pracownik może rozwiązać umowę o pracę z powodu mobbingu, co daje mu prawo do odszkodowania za okres do 3 miesięcy.
• Ubieganie się o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę psychiczną, zdrowotną, majątkową. Osoba doznająca mobbingu może dostać odszkodowanie za straty materialne wynikające z trudnej sytuacji, której doświadczyła.

Zapobieganie mobbingowi i reagowanie na niego to kluczowe obowiązki każdego pracodawcy. Firma powinna się tym zająć nie tylko ze względu na konsekwencje prawne i finansowe, ale przede wszystkim ze względu na chęć tworzenia zdrowego, bezpiecznego i wspierającego środowiska pracy.

Podsumowanie — mobbing w pracy

Mobbing jest złożonym zjawiskiem, które może dotknąć każdego, niezależnie od stanowiska, branży, czy doświadczenia. To nie tylko akt poniżenia czy izolacji, ale również manipulacyjne działania, które mają na celu zmniejszenie samooceny i poczucia własnej wartości. Może to obejmować ciągłe krytykowanie, ignorowanie, nadmierne obciążenie pracą, a nawet groźby lub zastraszanie.

Kiedy dotyka Cię mobbing, ważne jest, aby wiedzieć, że nie jest się sam_a. Prośba o pomoc jest przejawem nie tylko odwagi, ale także zdrowego podejścia do radzenia sobie z trudnościami.

Znajomość swoich praw oraz odwaga w poszukiwaniu wsparcia prawnego, jak i zdrowotnego, są kluczowe. Walka z mobbingiem to nie tylko ochrona własnego dobrostanu, ale także krok w kierunku budowania lepszego i bardziej sprawiedliwego środowiska pracy.

Każda osoba zasługuje na szacunek, godne traktowanie i bezpieczne środowisko zawodowe, w którym może rozwijać swoje umiejętności i czuć spełnienie. Dlatego ważne jest, abyśmy wszyscy byli świadomi mobbingu i działali, aby go zwalczać. Wspierajmy się nawzajem i nie tolerujmy żadnej formy nękania w miejscu pracy.

Pamiętaj, że zawsze możesz skorzystać z linii wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego. Zadzwoń pod darmowy numer 800 70 2222 lub wejdź na stronę https://centrumwsparcia.pl/